Δεν αποτέλεσε αιφνιδιασμό η επιχείρηση αναδόμησης των διευθύνσεων ορισμένων υπουργείων στην κρατική μηχανή. Ειδικώς η περίπτωση του έως τώρα διευθυντή του Υπουργείου Οικονομικών, Γιώργο Παντελή, βρισκόταν το τελευταίο διάστημα υπό συνεχή επεξεργασία.
Το εν λόγω στέλεχος της δημόσιας υπηρεσίας είναι μια κλασική περίπτωση ενός τυπικού, κυρίως «δογματικού» στην έκφραση θέσεων σχετικά με τη δράση του Υπουργείου Οικονομικών σε πολλές δύσκολες και απρόβλεπτες στιγμές της οικονομίας, διά της τεχνοκρατικής του αντίληψης. Όπως υποστηρίζουν οικονομικοί παράγοντες ο Γιώργος Παντελή αποτελούσε το ανάχωμα για να συγκρατούνται οι δαπάνες σε τέτοια επίπεδα ώστε να μην προκαλούνταν, ούτε βραχυπρόθεσμα ούτε και μακροπρόθεσμα προβλήματα με την εφαρμογή σειρά στρεβλώσεων στην οικονομία. Βεβαίως, η τεχνοκρατική προσέγγιση του διευθυντή ενός υπουργείου βρίσκεται υπό τη μέγγενη της κρίσης τόσο του πολιτικού προϊστάμενου στο υπουργείο όσο και συνολικά του Προέδρου και του Υπουργικού του Συμβουλίου. Ωστόσο, η προσωπικότητα του διευθυντή όταν μάλιστα δένει με θέσεις και εκτιμήσεις του ίδιου του υπουργού Οικονομικών, επιδρά καταλυτικά στη διαμόρφωση των βασικών πυλώνων δράσης στο υπουργείο και κατ’ επέκταση στο ίδιο το κράτος.
Η απόφαση για τη μετακίνηση Παντελή από το Υπουργείο Οικονομικών στη διεύθυνση του Υπουργείου Παιδείας επιχειρήθηκε να παρουσιαστεί από κυβερνητικά στελέχη ως μια σοβαρή προσπάθεια, ώστε «η εμπειρία του μεταφερθεί και να μετουσιωθεί με δράσεις και στο Υπουργείο Παιδείας».
Η διαρρέουσα αυτή άποψη εκφράζεται απλώς για να χρυσώσει το χάπι ή και να δικαιολογήσει μια μετακίνηση η οποία σαφώς αντανακλαστικά δεν εξηγείται και ποσώς μπορεί πειστικά να δικαιολογηθεί.
Αμφισβήτηση
Οι απόψεις και η πρακτική του Γιώργου Παντελή σε σχέση με την οικονομική διαχείριση του κράτους τέθηκαν πολλές φορές το τελευταίο διάστημα, μετά την εκλογή Χριστοδουλίδη, υπό αμφισβήτηση.
Η πτωτική τάση της δημοτικότητας του Προέδρου Χριστοδουλίδη σύμφωνα και με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις που είδαν το φως της δημοσιότητας εμπέδωσε και ενίσχυσε τον πανικό στο Προεδρικό, ο οποίος φθάνει στα πρόθυρα υπαρξιακών αναφορών. Το επιτελείο του Προέδρου, όσο αυτό είναι σε ενεργητική δράση, γιατί ο Πρόεδρος τις πλείστες φορές ενεργεί μόνος χωρίς να λαμβάνει και πολύ υπόψη άλλες φωνές εξαιτίας ενός έντονου και αναπτυσσόμενου αυταρχισμού του, εκτιμούν πως η αναστροφή του κλίματος μπορεί να επιτευχθεί μόνο διά της οικονομίας. Ωστόσο, ο διευθυντής του Υπουργείου Οικονομικών χωρίς να μπορεί να επιβάλλει αποφάσεις, εξέφραζε τη διαφωνία του για ανεξέλεγκτες παροχές και αποδείκνυε πιθανούς ατραπούς στην κυπριακή οικονομία. Ο Παντελή δεν έβλεπε θετικά τις επιπλέον δαπάνες γιατί οι συγκυρίες δημιουργούν απρόβλεπτους κινδύνους, κάτι που ενισχύει την ανάγκη για συγκαταβατικές λύσεις χωρίς στοιχεία αποσταθεροποίησης της οικονομίας. Εξηγούσε πως δεν μας επιτρέπεται να εισέλθει η οικονομία σε μια λογική παροχών η οποία δεν θα είναι μετρήσιμη. Ο ίδιος θεωρεί πως τα επαναλαμβανόμενα έξοδα θα πρέπει να έχουν αντιστάθμισμα σε σχέση με τα έσοδα του κράτους. Η σημερινή συγκυρία μετά και από τις τεράστιες κρίσεις των προηγούμενων χρόνων δεν αποτελεί σταθερό καθεστώς για την οικονομία και ουδείς είναι θέση να εγγυηθεί κάτι τέτοιο τα επόμενα δύο χρόνια. Ούτε η ωφελιμότητα για την οικονομία εξαιτίας δύο τεράστιων κρίσεων στην περιοχή αποτελεί το εχέγγυο για εκτός ορίων εξόδων για το κράτος.
Εν ολίγοις η παρουσία του Γιώργου Παντελή στο Υπουργείο Οικονομικών δεν εξυπηρετούσε το αφήγημα του Προεδρικού αλλά και τους σχεδιασμούς του να ανακάμψει η προεδρική δημοτικότητα μέσα από τις οικονομικές παροχές. Μια πολύ στενή αντίληψη και αποτύπωση των πραγματικών αιτίων της πτώσης του Προέδρου, η οποία αποτελεί τροχοπέδη στην αναζήτηση των πραγματικών αιτιών της εκμηδένισης της αποδοχής του στην κοινωνία.
Δεύτερος άξονας
Η απομάκρυνση του διευθυντή του Υπουργείου Οικονομικών δεν συνοδεύτηκε απλώς με την έλευση του αντικαταστάτη του, του Ανδρέα Ζαχαριάδη από τη Γενική Διεύθυνση Ανάπτυξης στη Γενική Διεύθυνση του Υπουργείου Οικονομικών. Για τον οποίο οι εκτιμήσεις συγκλίνουν πως πρόκειται για ένα αξιόλογο κυβερνητικό στέλεχος, ο οποίος ωστόσο θεωρείται ότι είναι ανεκτικός και κυρίως δεν έχει τάσεις και ούτε είναι έτοιμος για συγκρούσεις όταν κάτι τέτοιο είναι αναγκαίο. Διαθέτει προφανώς μια διαφορετική φιλοσοφία η οποία δεν προδιαθέτει αντιθετικές κινήσεις προς την εκτελεστική εξουσία. Η αντικατάσταση του Παντελή δεν συνοδεύτηκε μόνο με την παρουσία του Ανδρέα Ζαχαριάδη. Συνοδεύτηκε και με την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου να υποβάλει σύσταση προς την Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας, για την κάλυψη με αναπληρωτές, μέχρι την κανονική πλήρωση της θέσης, της Γενικής Διεύθυνσης Ανάπτυξης από την Πηνελόπη Παπαβασιλείου έως τώρα γραμματέα του Υπουργικού Συμβουλίου.
Η μετακίνηση της Παπαβασιλείου σε μια διεύθυνση η οποία χειρίζεται τα ευρωπαϊκά κονδύλια, αποτελεί τη δεύτερη πράξη της προσπάθειας του Νίκου Χριστοδουλίδη να ελέγξει διά αντιπροσώπων, τα κρατικά ταμεία, για να έχει στη διάθεσή του ροή κονδυλίων τα οποία είναι αναγκαία στη διαμόρφωση της πολιτικής και την απρόσκοπτη υλοποίηση έργων, δράσεις τις ονομάζει, αλλά και παροχών σε διάφορα επίπεδα. Μια προσπάθεια δηλαδή να μετατρέψει την εναπομείνασα θητεία σε πεδίο παρατεταμένης προεκλογικής εκστρατείας, με στόχο της αναστροφής του δυσμενούς για τον ίδιο κλίματος. Σημειώνεται βεβαίως και το γεγονός ότι μεταφέρεται στη διεύθυνση ένα στέλεχος κλίμακας Α13 και η οποία αναποφεύκτως θα έχει υφιστάμενούς της πρόσωπα στις κλίμακες Α14/Α15. Προφανώς, αυτή η εκτροπή δεν είναι σημαντικό ή και αξιοσημείωτο στοιχείο διαφάνειας και αξιοκρατίας για τον Πρόεδρο, ο οποίος βρίσκεται στην εξουσία εδώ και είκοσι μήνες έχοντας ως προμετωπίδα του μια διαφορετική αντίληψη διακυβέρνησης. Αντίληψη η οποία έγινε θρύψαλα, σχεδόν άμα τη εκλογή του.
Πολιτική αλλαγή;
Θα πρέπει βεβαίως να σημειωθεί ότι στην προσπάθεια του Προεδρικού να ελέγξει πλήρως τη δράση του Υπουργείου Οικονομικών, οι αναφορές για άλωση του κράτους είναι προφανώς υπερβολικές, είναι αναγκαία ακόμη μια αλλαγή: Αυτή του υπουργού Οικονομικών Μάκη Κεραυνού. Σύμφωνα με πληροφορίες του «Π» ο Πρόεδρος δεν πρόκειται να ανασχηματίσει τον υπουργό, παρά τις αναφορές και τη μουρμούρα για πλήρη ταύτιση θέσεών του με τον γενικό του διευθυντή με αποτέλεσμα, όπως λέει χαρακτηριστικά, ένας εκ των στενών συνεργατών του Προέδρου «να αποκόπτουν κάθε προσπάθειά μας για οικονομικές παροχές» Εκείνο το οποίο μπορεί να συμβεί είναι η οικειοθελής αποχώρηση Κεραυνού. Σε μια τέτοια περίπτωση, όπως ο «Π» είχε γράψει σε ανύποπτο χρόνο, κερδίζει έδαφος η επιστροφή της Ειρήνης Πική στο Υπουργείο Οικονομικών αυτή τη φορά ως πολιτική προϊστάμενη. «Δεν αποκλείεται μια τέτοια πιθανότητα», σύμφωνα με πηγή στο Προεδρικό, ενώ την ίδια στιγμή υπάρχει μια διάχυτη εκτίμηση ότι το πείραμα με τη δημιουργία ειδικού σώματος για συντονισμό και έλεγχο της δράσης της κυβέρνησης, του οποίου επικεφαλής είναι η κυρία Πική απέτυχε παταγωδώς. Στην πραγματικότητα δεν πέτυχε επειδή δεν λήφθηκε υπόψη η μεγάλη εμπειρία των στελεχών των διαφόρων υπουργείων τα οποία αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της κυβερνητικής δράσης. Με λίγα λόγια ενώ η εναλλακτική εξουσία την οποία εμπνεύστηκε ο Νίκος Χριστοδουλίδης για να ασκεί εξουσία διά των αγγελιοφόρων αποδείχθηκε ατελέσφορη. Η προσπάθεια τώρα να ελέγξει σε τεχνοκρατικό επίπεδο το πλέον κρίσιμο υπουργείο μπορεί εκ νέου να οδηγήσει την οικονομία σε επικίνδυνη πορεία.
Ο μίνι ανασχηματισμός των επικεφαλής των υπουργείων με άξονα την πλήρη αλλαγή των τεχνοκρατών στο Υπουργείο Οικονομικών μάλλον ικανοποιεί τις προεδρικές στοχεύσεις για τους επόμενους μήνες, τουλάχιστον ώς το πρώτο δίμηνο του ’25. Οι πληροφορίες αναφέρουν πάντως αν και ο Πρόεδρος προχώρησε σε ορισμένες σφυγμομετρήσεις προσώπων για να προλειάνει το έδαφος στην πιθανότητα να προχωρήσει σε έναν περιορισμένης εμβέλειας ανασχηματισμό, έγινε αποδέκτης ενδοιασμού από πιθανούς εν δυνάμει υποψήφιους.
